هنرآموزی

در عکاسی مفاهیم مهم و اصولی وجود دارد که به خلق عکس با کیفیت تر و بهتر تأثیر ویژه ای می کند. یکی از تکنیک های مهم و پایه ای در هنر عکاسی پیدا کردن عمق میدان است. یک عکاس هنرمند و حرفه ای باید به طور کامل در مورد پیدا کردن و کنترل کردن عمق میدان در عکاسی تسلط داشته باشد. برخی از عکاسان مبتدی برای درک عمق میدان تصور می کنند که فقط از طریق باز یا بسته کردن دیافراگم می توانند عمق میدان را هنگام عکاسی کنترل کنند. در صورتی که فقط به این موضوع محدود نمی شود و تکنیک های دیگری در عکاسی وجود دارد که باعث خلق اثری زیبا و خلاقانه می شود. در واقع با درک مفهوم عمق میدان می توانید با محو کردن پس زمینه عکس را محو کرده و سوژه اصلی را کاملاً واضح و شفاف ثبت کنید. در این مقاله به طور کامل با این مفهوم و سایر تکنیک های مهم در عکاسی آشنا می شویم.

 عمق میدان در عکاسی به چه معناست؟

عمق میدان در عکاسی به آن مقدار از صحنه مورد عکاسی که در قسمت جلوتر از نقطه فوکوس یا در پشت آن و با وضوح کامل و شفافیت بالا وجود دارد، گفته می شود. عمق میدان رابطه مستقیم و مؤثری با عمق فوکوس در عکاسی دارد. در واقع این که چه مقدار از تصویر در فوکوس قرار داشته باشد، می تواند تعیین کننده عمق میدان تصویر باشد. هر لنز دوربین های امروزی و پیشرفته قادر است که یک نقطه را عنوان شارپ ترین نقطه و که جزئیات زیادی دارد، انتخاب کند و نشان دهد؛ اما با استفاده از عمق میدان نیز ناحیه مورد نظر فوکوس در عکس را می توانید به گونه ای مؤثرتر مورد کنترل قرار دهید. عوامل مهمی در بهبود کیفیت عکاسی و عمق میدان تأثیر گذار هستند که می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• دیافراگم لنز
• فاصله کانونی لنز
• فاصله فوکوس.

این عوامل به طور کلی در افزایش کیفیت تصاویری که ثبت می کنید تأثیر دارد. به همین دلیل برای تأثیر گذاری و کنترل و پیدا کردن عمق میدان در عکاسی باید به چگونگی استفاده از این عوامل تأثیر گذار مهارت داشته باشید.

آموزش عمق میدان در عکاسی

لنز دوربین هنگام عکاسی می تواند لنز خود را فقط روی یک نقطه فوکوس کند. با این وجود نقطه ای در پشت و جلوی صحنه عکاسی یک نقطه فوکوس امتداد پیدا می کند که کاملاً واضح و شفاف دیده می شود. به این منطقه شفاف و واضح عمق میدان می گویند. اندازه عمق میدان همیشه ثابت نیست و با فاکتورهای مختلفی اندازه آن تغییر می کند. برای مثال عمق میدان دارای یک عمق کم است که در آن فقط یک ناحیه باریک وجود دارد که شارپ و واضح به نظر می رسد. برای عمق میدان عمیق نیز در آن مقدار بیشتری از تصویر شارپ دیده می شود. یکی از عوامل مؤثری که در تعیین و تنظیم عمق میدان اهمیت زیادی دارد، دریچه دیافراگم است. در واقع دریچه دیافراگم قابلیت وارد شدن نور به حسگرهای دوربین عکاسی را فراهم می کند. اندازه روزنه دیافراگم، میزان نوری که به دوربین وارد می شود را کنترل می کند.

با فشار دادن دکمه دیافراگم (دکمه f) در دوربین به راحتی می توانید عمق میدان در عکاسی را تنظیم و پیدا کنید. هرچه دریچه دیافراگم بازتر باشد یعنی مقدار عدد f کم تر باشد، عمق میدان هم کم تر است. همچنین هر چه دریچه دیافراگم بسته تر باشد، یعنی عدد f بزرگ تر باشد، عمق میدانی بیشتر است. برای پیدا کردن عمق میدان در دوربین های دیجیتالی با استفاده از دکمه پیش نمایش در کنار لنز دوربین تعبیه شده است. با این کار فقط می توانید عمق میدان در نظر گرفته شده را به صورت پیش نمایش مشاهده کنید. همچنین تصویری که به صورت عادی از طریق منظره یاب یا صفحه نمایش زنده (live View) می بینید، در بازترین دیافراگم لنز نمایش داده می شود؛ اما دیافراگمی که با چرخاندن دکمه روی بدنه دوربین تنظیم می کنید، فقط وقتی عکس می گیرید تنظیم می شود. در ادامه سایر عوامل تأثیر گذار دیگر برای پیدا کردن عمق میدان در عکاسی را معرفی می کنیم. در کلاس های آموزشی مقدماتی تا پیشرفته آموزشگاه هنر آموزی نیز بدون نیاز به گذراندن دوره های پیش نیاز با کلیه مفاهیم و تکنیک های عکاسی آشنا خواهید شد.

عمق میدان در عکاسی به چه عواملی بستگی دارد؟

برای کنترل عمق میدان راه های مختلفی وجود دارد و عوامل مختلف مهمی تأثیر گذار هستند. مهم ترین عوامل در پیدا کردن و تنظیم عمق میدان در عکاسی اندازه دریچه دیافراگم، فاصله سوژه از دوربین و فاصله کانونی لنز دوربین است. به طور کلی دیافراگم های عریض تر و فواصل فوکوس نزدیک تر به تنظیم عمق میدان کم تر منجر می شود. عوامل مهم در تنظیم عمق میدان به شرح زیر است:

دیافراگم

در یک یا دیافراگم در محدوده f/1.2 و f/3.2 هر کدام از دیافراگم های موجود در محدوده از تأثیر گذارترین محدوده های خاص و منحصر به فرد بر میزان عمق میدان دید در عکس برخوردار هستند. در واقع زمان استفاده از یک دیافراگم کاملاً بسته، عمق میدانی که تنظیم می کنید، یک عمق میدان کاملاً متفاوت و منحصر به فرد نسبت به یک دیافراگم کاملاً باز است. در دیافراگم های متوسط نیز عمق میدان یک حالت عکاسی متفاوتی خواهد بود. در دیافراگم های کاملاً باز نیز عمق میدان تا حد بیشتری کاهش می یابد. در یک دیافراگم نسبتا بسته، عمق میدان تا میزان بیشتری افزایش یافته و میزان ناحیه بیشتری از عکس با وضوح بالاتر دیده می شود.

فاصله فوکوس

یکی از مواردی که در تعیین عمق میدان در عکاسی تأثیر زیادی دارد، تعیین فاصله فوکوس است. در واقع از طریق در فوکوس قرار دادن یک نقطه دور در عکس، عمق میدان نیز بیشتر افزایش می یابد. با فوکوس بر یک جسم نزدیک تر به دوربین هنگام عکاسی، عمق میدان کاهش خواهد یافت.

فاصله کانونی لنز

فاصله کانونی در دوربین ها به قابلیت بزرگنمایی سوژه اشاره دارد. هر چه فاصله کانونی بیشتر باشد، عمق میدانی که ایجاد می شود، کم تر است. برای مثال زمانی که با سوژه 10 متر فاصله دارید، اگر فاصله کانونی لنز 50 میلی متر و f/4 باشد، دامنه تغییرات عمق میدانی حدودا 7.5 تا 14.7 متر و عمق میدانی میانگین کل 1.7 متر خواهد بود. همچنین در صورتی که در همان نقطه با فاصله کانونی 100 میلی متر زوم کنید، دامنه تغییرات عمق میدانی که ایجاد می شود، 9.2 متر تا 10.9 متر و عمق میدان میانگین کل 1.7 متر می گردد. اگر فاصله کانونی لنز با سوژه عکاسی 20 متر باشد و از لنز با فاصله کانونی 100 میلی متر استفاده کنید، عمق تا حدودی مشابه با فاصله 10 متر و لنز 50 میلی متر به دست می آید.

فرق عمق میدان کم و زیاد چیست؟

همان طور که در ابتدای مقاله گفته شد، عمق میدان به طور کلی به دو دسته کلی عمق میدان کم و عمق میدان زیاد تقسیم می شود. عمق میدان کم قسمت کوچکی از تصویر پس زمینه عکس اصلی را شامل می شود. در مقابل آن در صورتی که عمق میدان زیاد باشد، میزان تصویری که در پس زمینه سوژه اصلی نمایان می شود، بزرگ تر و طویل تر خواهد بود.

عکس با عمق میدان زیاد

برای عکاسی با عمق میدان زیاد لازم است که به فاکتورهای تعیین کننده در این باره توجه داشته باشید. مهم ترین عامل در افزایش عمق میدان، تنظیم و انتخاب دریچه دیافراگم است. هر چه دریچه دیافراگم بسته تر باشد، یعنی عدد f کم تر باشد عمق میدانی که برای عکس ایجاد می شود، بزرگ تر و عمق میدان نیز عریض تر می شود. به زبان ساده هر چه مقدار عددی f کم تر باشد، عمق میدانی بیشتر است. همچنین هر چه سوژه به دوربین عکاسی نزدیک تر باشد، عمق میدانی کم تر می شود؛ بنابراین برای افزایش عمق میدانی می توانید یا سوژه را از دوربین کنید یا خودتان از سوژه فاصله بگیرید. در دوربین های پیشرفته از نوع point and shoot یک منو با علامت به شکل کوه وجود دارد. انتخاب و تنظیم این منو برای عکاسی از مناظر باز و جهت افزایش عمق میدان در عکاسی بسیار مناسب است.

عکس با عمق میدان کم

هر چه دریچه دیافراگم دوربین عکاسی بازتر باشد، عمق میدان عکس کاهش می یابد. دیافراگم های کوچک تر اندازه های بزرگ تری از نظر عددی دارند و برای کاهش عمق میدان مناسب تر هستند. برای مثال برای عکاسی پرتره با دیافراگم f /1.8 یک دیافراگم باز است. با این کار و با فوکوس کردن روی چشمان سوژه، بقیه قسمت های صورت سوژه عکاسی تار خواهد بود و فقط چشم فرد واضح و شارپ دیده می شود. حتی در صورتی که از دوربین های پیشرفته از نوع point and shoot استفاده می کنید، روش هایی برای کنترل و تنظیم عمق میدان نیز وجود دارد.

برای تنظیم عمق میدان در عکاسی پرتره در منوی حالات صحنه (Scene Modes) یک علامت به شکل سر وجود دارد. از این حالت برای عکاسی پرتره می توانید استفاده کنید. استفاده از این حالت باعث کاهش عمق میدان می شود. به طور کلی عکاسی با عمق میدان کم برای عکاسی های ورزشی بسیار مناسب است. با انتخاب کاهش عمق میدان سوژه که همان ورزش کار است، از پس زمینه عکس برای افزایش جلب توجه جدا می شود.

رابطه عمق میدان و لنز

یکی از عوامل تأثیر گذار دیگر بر عمق میدان عکاسی، تعیین و انتخاب لنز مناسب است. هر چه فاصله کانونی لنز مورد نظر زیاد باشد، عمق میدانی که برای تصویر ایجاد می شود کم تر خواهد بود؛ بنابراین اگر بخواهید لنز مناسب برای ثبت تصاویر با عمق میدان با کیفیت انتخاب کنید، لنزهای واید عمق میدان بیشتری ایجاد می کنند. به طور کلی برای نور دهی لازم برای عکاسی می توانید میزان ایزو را افزایش دهید. با افزایش ایزو اجازه دارید که به میزان لازم به تصویر نور دهی کرده و عمق میدان را تا حداکثر میزان دلخواه افزایش دهید.